W wyniku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia związanego z niesprawnością i brakiem okresowej konserwacji i czyszczenia instalacji spalinowych i wentylacyjnych w sezonie grzewczym 2015/2016 r. 42 osoby zostały poszkodowane w 74 interwencjach podjętych przez strażaków. W 31 przypadkach pojawienie się tlenku węgla w mieszkaniu wykrył zainstalowany czujnik „CO”, ostrzegając ludzi o zagrożeniu.

Podczas ogrzewania każdego z pomieszczeń w obiektach pojawia się wiele zagrożeń mogących być przyczyną powstania pożaru. Związane jest to głównie z użytkowaniem instalacji, jakie występują w większości naszych domów i lokali, a należą do nich instalacje gazowe, elektryczne i kominowe w tym spalinowe i wentylacyjne.

Najczęstszymi przyczynami powstania pożarów w okresie zimowym są:
- nieostrożne obchodzenie się z ogniem otwartym,
- niewłaściwe i nieostrożne użytkowanie urządzeń grzewczych,
- pozostawienie bez dozoru włączonych urządzeń elektrycznych nieprzystosowanych do pracy całodobowej,
- niefachowe przeróbki i brak konserwacji instalacji i urządzeń elektrycznych,
- nie wykonywanie okresowych przeglądów i czyszczenia instalacji użytkowych w obiektach.

Dlatego należy pamiętać, iż przed przystąpieniem do eksploatacji urządzeń grzewczych i instalacji, trzeba sprawdzić czy są one w pełni sprawne technicznie i nie stwarzają zagrożenia pożarowego. Podczas eksploatacji grzejniki elektryczne, piecyki oraz promienniki gazowe bezwzględnie ustawiać na podłożu niepalnym, z dala od wszelkiego rodzaju materiałów palnych takich jak: dywany, firanki, meble itp., należy zachować odległość minimum 50 centymetrów.

Kolejnym źródłem zagrożenia pożarowego są nieszczelne przewody dymowe i spalinowe. Należy pamiętać o okresowym przeglądzie stanu technicznego przewodów, co najmniej raz w roku, najlepiej przez mistrza kominiarskiego jak również wykonać ich oczyszczanie z produktów spalania - sadzy. Zgodnie z § 34 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 07 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109 poz. 719), w obiektach w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych:
- cztery razy w roku w domach opalanych paliwem stałym(np. węglem, drewnem),
- dwa razy w roku w domach opalanych paliwem ciekłym i gazowym,
- co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej od palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych,
- co najmniej raz w roku usuwamy zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych.

Z kolei przepisy prawa budowlanego zobowiązują właścicieli i zarządców bloków mieszkalnych i domów jednorodzinnych do okresowej kontroli, co najmniej raz w roku stanu technicznego instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).

Promienniki gazowe tzw. piecyki na butlę propan – butan 11 kg. do ogrzewania należy stosować tylko w pomieszczeniach posiadających dobrą wentylację, a także nie należy zbyt długo przebywać w tych pomieszczeniach ze względu na spadek zawartości tlenu w pomieszczeniu w wyniku jego spalania.

Ważnym elementem jest sprawna i właściwie działająca wentylacja. Zakrywanie i zaklejanie kratek wentylacyjnych w pomieszczeniach jest zabronione. W mieszkaniach posiadających nowe okna dopływ powietrza do spalania gazu może być utrudniony i może powodować odwrócenie ciągu kominowego w kanałach wentylacyjnych. Dlatego też należy pamiętać, aby w trakcie użytkowania urządzeń gazowych część okien ustawić w pozycji „mikrowentylacja” lub w inny sposób zapewnić dopływ powietrza. Jeżeli ilość powietrza jest zbyt mała, następuje niezupełne spalenie gazu i powstaje trujący tlenek węgla tzw. "czad".

Co zrobić, aby uniknąć zaczadzenia?

W celu uniknięcia zaczadzenia należy:
- przeprowadzać kontrole techniczne, w tym sprawdzanie szczelności przewodów kominowych, ich systematyczne czyszczenie oraz sprawdzanie występowania dostatecznego ciągu powietrza,
- użytkować sprawne techniczne urządzenia, w których odbywa się proces spalania, zgodnie z instrukcją producenta,
- stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu; w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez producenta lub importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności, tj. dokumentu zawierającego informacje o specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urządzenia,
- nie zaklejać i nie zasłaniać w inny sposób kratek wentylacyjnych,
- w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji,
- ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację,
- systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do wyżej wspomnianego otworu lub kratki,
- często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien. 

W trosce o własne bezpieczeństwo, warto rozważyć zamontowanie w domu czujek dymu i gazu. Koszt zamontowania takich czujek jest niewspółmiernie niski do korzyści, jakie daje zastosowanie tego typu urządzeń (łącznie z uratowaniem najwyższej wartości, jaką jest nasze życie).

PAMIĘTAJ ! - tlenek węgla tzw. czad, „cichy zabójca” jako produkt niepełnego spalania jest bezbarwny, bezwonny przez co trudny do wykrycia i powoduje już nawet przy niewielkich stężeniach w powietrzu zawroty głowy, nudności i senność, a przy dłuższym kontakcie utratę przytomności i śmierć.

Gdy opuszczamy pomieszczenie pracy lub mieszkanie:
- należy sprawdź czy zostały wyłączone wszystkie odbiorniki prądu i gazu,
- przed opuszczeniem domu na dłuższy czas odłącz zasilanie prądem elektrycznym, zakręć zawory wody i gazu,
- pozostaw u sąsiadów informację, gdzie będziesz przebywać.

Komendant Miejski Państwowej Straży Pożarnej st. bryg. mgr inż. Piotr Szpunar