Czas czytania: 4 min.
Jakie opakowania w systemie?
System kaucyjny obejmuje:
- Butelki plastikowe (PET) jednorazowe do 3 litrów – kaucja 0,50 zł.
- Puszki metalowe do 1 litra – kaucja 0,50 zł.
- Butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra – kaucja 1,00 zł (od 1 stycznia 2026 r.).
Wyłączono opakowania po mleku i produktach mlecznych ze względów sanitarnych. Jednorazowe butelki szklane mogą zostać włączone po konsultacjach Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
Jak rozpoznać opakowania kaucyjne?
Opakowania będą oznaczone wyraźnym logotypem systemu kaucyjnego i informacją o kaucji (0,50 zł lub 1,00 zł). W okresie przejściowym (do końca 2025 r.) w obiegu będą także opakowania bez oznaczeń, nieprzynoszące zwrotu kaucji.
Gdzie i jak zwracać opakowania?
Zwrot opakowań będzie prosty:
- Sklepy powyżej 200 m² muszą przyjmować opakowania i zwracać kaucję w gotówce (klienci mogą odmówić bonów).
- Mniejsze sklepy mogą dobrowolnie dołączyć, ale te sprzedające butelki szklane wielokrotnego użytku będą zobowiązane do ich odbioru od 2026 r.
- Automaty kaucyjne pojawią się w większych sklepach lub punktach zbiórki, z co najmniej jednym punktem w każdej gminie.
- Wymagania zwrotu: Opakowania muszą być puste, niezgniecione, z czytelną etykietą i kodem kreskowym. Paragon nie jest potrzebny.
Cele i korzyści systemu
System kaucyjny przynosi korzyści:
- Ekologiczne: Zwiększenie recyklingu do ponad 90% (jak w Niemczech czy Norwegii) i redukcja odpadów w środowisku.
- Ekonomiczne: Zwrot kaucji (0,50 zł lub 1,00 zł) obniża koszty zakupów.
- Społeczne: Czystsze przestrzenie publiczne i większa świadomość ekologiczna.
Polska stanie się 17. krajem UE z systemem kaucyjnym, idąc śladem liderów w dziedzinie recyklingu.
Wyzwania i przygotowania
Wdrożenie systemu wiąże się z wyzwaniami:
- Okres przejściowy: Mieszanka opakowań z kaucją i bez niej do końca 2025 r. może powodować zamieszanie.
- Edukacja: 20-25% Polaków nie zna systemu, a tylko 35% rozumie jego zasady. Po wakacjach 2025 r. ruszy kampania informacyjna Ministerstwa Klimatu.
- Logistyka: Sklepy muszą zapewnić gotówkę na zwroty i miejsce na automaty kaucyjne.
- Nawyki: Konsumenci będą musieli przechowywać opakowania i włączyć zwroty do rutyny zakupowej.
Start systemu przesunięto z 1 stycznia na 1 października 2025 r., by dać przedsiębiorcom i samorządom czas na przygotowanie infrastruktury.
Przyszłość i znaczenie
System kaucyjny to krok ku zrównoważonemu gospodarowaniu odpadami. Ministerstwo rozważa włączenie jednorazowych butelek szklanych w przyszłości. Z doświadczeń krajów takich jak Niemcy wynika, że system może znacząco zmniejszyć zaśmiecenie i zwiększyć odzysk materiałów, wspierając cele unijnej dyrektywy SUP.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji Ministerstwa Klimatu i Środowiska i innych źródeł
