Czas czytania: 6 min.
Deszcz meteorów Eta Akwarydy
Rój Eta Akwarydów, związany z kometą Halleya, osiąga szczyt w nocy z 5 na 6 maja, oferując 20–40 meteorów na godzinę. Radiant w Wodniku wschodzi ok. 2:00 CEST i jest najlepiej widoczny przed świtem (3:00–5:00 CEST). Księżyc w pierwszej kwadrze (~50% oświetlenia 5 maja, rośnie do 75% do 11 maja) utrudni obserwacje słabszych meteorów, szczególnie pod koniec okresu.
Porady: Obserwuj w nocy z 5 na 6 maja z ciemnych miejsc, np. pól pod Ryglicami lub wzgórz koło Pilzna. Patrz na południowo-wschodnie niebo gołym okiem. Weź koc i krzesło, by wygodnie obserwować przed świtem.
Pierwsza kwadra Księżyca
Księżyc osiąga pierwszą kwadrę 4 maja o 17:53 CEST w gwiazdozbiorze Raka, przechodząc później do Lwa. Wschodzi ok. 12:00 CEST i jest widoczny wieczorem, zachodząc po północy (~1:00 CEST 5 maja). Do 11 maja jego oświetlenie wzrasta do ~75%.
Porady: Obserwuj kratery i morza księżycowe przez lornetkę (np. 10x50) lub teleskop wieczorem. Ciemniejsze tereny, jak pola pod Skrzyszowem, zapewnią lepszy kontrast. Aplikacja Moon Atlas pomoże zidentyfikować szczegóły.
Koniunkcja Księżyca z Jowiszem
7 maja wieczorem (~20:00 CEST) Księżyc (~65% oświetlenia) zbliży się do Jowisza (~ -1,9 magnitudy) w Bliźniętach, oddalone o 4–5 stopni. Widoczne gołym okiem na zachodnim niebie, zachód ok. 23:00 CEST.
Porady: Lornetka ukaże księżyce Jowisza (np. Ganimed, Kallisto) i detale Księżyca. Obserwuj z otwartych terenów, np. pod Jodłową, krótko po zmroku. Użyj aplikacji Stellarium do precyzyjnej lokalizacji.
Poranne ugrupowanie planet
Wenus (~ -4,4 magnitudy, wschód ~4:40 CEST), Saturn (~1,2 magnitudy, wschód ~4:30 CEST) i Neptun (~7,9 magnitudy) są widoczne w Rybach przed świtem (~5:30 CEST). Merkury jest niewidoczny, zbyt blisko Słońca.
Porady: Wenus i Saturn zobaczysz gołym okiem na wschodzie. Lornetka poprawi widok Saturna, a teleskop ujawni Neptuna. Obserwuj 30–60 minut przed wschodem Słońca z wzgórz pod Pilznem lub pól koło Szerzyn.
Wiosenne gwiazdozbiory
Po zmroku (~20:15 CEST) Lew (Regulus), Panna (Spica) i Wolarz (Arktur) dominują na niebie. Jowisz i Mars (~1,0 magnitudy) błyszczą w Bliźniętach, zachodzą odpowiednio ok. 23:00 i 1:00 CEST.
Porady: Gołym okiem zobaczysz gwiazdozbiory i planety. Lornetka lub teleskop ukaże galaktykę M87 w Pannie lub gromadę M3 w Wolarzu. Aplikacja SkySafari ułatwi orientację.
Przeloty ISS
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) przelatuje nad regionem jako jasny punkt, widoczny wieczorem (20:00–22:00 CEST) lub rano (4:00–5:00 CEST). Każdy przelot trwa kilka minut.
Porady: Sprawdź godziny na Heavens-Above lub w aplikacji ISS Detector. Obserwuj gołym okiem z ciemnych miejsc, np. pod Tuchowem. Jasność ISS przewyższy światło Księżyca.
Potencjalne misje kosmiczne
Nie potwierdzono startów rakiet ani przelotów sond na 4–11 maja 2025. Trwają przygotowania do misji Artemis (NASA), ale brak konkretnych wydarzeń w tym okresie. Możliwe starty komercyjne (SpaceX, ESA) wymagają weryfikacji bliżej daty.
Porady: Śledź strony NASA lub SpaceX dla aktualizacji. Lokalne kluby astronomiczne mogą organizować pokazy związane z misjami kosmicznymi.
Wskazówki dla regionu tarnowskiego
Miejsca: Wybierz ciemne tereny, jak pola pod Ryglicami, wzgórza koło Pilzna lub obrzeża Skrzyszowa. Unikaj centrum Tarnowa z powodu zanieczyszczenia świetlnego. Potrzebny widok na wschód (planety, meteory) i zachód (Księżyc, Jowisz, Mars).
Pogoda: Maj bywa zmienny – deszcz lub chmury mogą utrudniać obserwacje. Sprawdzaj prognozy dla regionu.
Sprzęt: Gołe oko dla meteorów, planet i ISS; lornetka 10x50 dla Księżyca i Jowisza; teleskop dla Neptuna i obiektów głębokiego nieba.
Komfort: Weź koc, krzesło, termos i latarkę z czerwonym światłem na nocne obserwacje Eta Akwarydów. Ubranie warstwowe ochroni przed chłodem.
Aplikacje: Stellarium, SkySafari i Heavens-Above pomogą w planowaniu i identyfikacji obiektów.
Podsumowanie kluczowych wydarzeń
- 4 maja: Pierwsza kwadra Księżyca – idealna do obserwacji kraterów.
- 5–6 maja: Szczyt Eta Akwarydów – deszcz meteorów przed świtem.
- 7 maja: Koniunkcja Księżyca z Jowiszem wieczorem.
- Cały okres: Poranne Wenus, Saturn i Neptun; wieczorne gwiazdozbiory i przeloty ISS.
Okres 4–11 maja 2025 w regionie tarnowskim to czas kosmicznych widowisk. Od meteorów po bliskie spotkanie Księżyca z Jowiszem – wyjdź na pola, weź lornetkę i odkryj piękno nocnego nieba!
