W związku z powtarzającymi się wciąż przypadkami przekłamań prasowych, w treści dotyczącej powodów ustanowienia i historycznych przyczyn obchodów Dnia Pamięci o Zwycięskim Zrywie Niepodległościowym w Tarnowie, zwracamy się do Państwa z apelem o uważne i po prostu zgodne z faktami, redagowanie informacji na ten temat.
Jako inicjatorzy lokalnego święta 30 X, pragniemy ponownie podkreślić, że zostało ono ustanowione na pamiątkę i w rocznicę podjęcia w mieście narodowowyzwoleńczego zrywu przez uzbrojonych spiskowców z POW, harcerskiego Pogotowia Narodowego, tajnej niepodległościowej organizacji "Wolność" zrzeszającej żołnierzy-Polaków służących w armii austro-węgierskiej oraz cywilów z półjawnego Komitetu Obrony Narodowej. Nie jest to święto ustanowione i obchodzone na pamiątkę krótkiej, jednozdaniowej uchwały o podporządkowaniu się przez samorząd Tarnowa "rządowi warszawskiemu". Wiele wskazuje na to, że akt ten był jedynie formalnym potwierdzeniem woli mieszkańców miasta i jego elit (a także elit z terenu powiatu) , manifestacyjnie wyrażonej kilka tygodni wcześniej, np. podczas podniosłej uroczystości patriotycznej 14 X w tarnowskim Ratuszu, uroczyście proklamującej przystąpienie Tarnowa do ogłoszonego w manifeście Rady Regencyjnej niepodległego państwa.
Uchwała Rady Miejskiej z 30 X 1918 r. nie była zatem ani aktem pionierskim (większość samorządów Galicji przyjęła podobne o wiele wcześniej), ani przełomowym, w odróżnieniu do czynu tarnowskich konspiratorów, którzy dokonali rozbrojenia Austriaków i przejęcia wszystkich pozostających w ich rękach ośrodków władzy, wyzwalając z rąk zaborców Tarnów jako pierwsze miasto odradzającego się państwa.
Znana nam dziś treść wielu pisemnych relacji uczestników tego faktycznego lokalnego powstania nie wskazuje nawet na to, że zdawali sobie oni sprawę z podjętej przez radnych wieczorem 30 X deklaracji. Ranga przypisywana niekiedy temu aktowi jest zatem poważnym nadużyciem. Dzieje się tak nadal, pomimo formalnego wycofania się tarnowskiego samorządu z treści błędnej rezolucji, podjętej początkiem roku 2008 a – fałszywie wówczas - wskazującej właśnie na tę jednozdaniową uchwałę, jako rzekomo pierwszą taką podjętą na ziemiach polskich.
Od tego czasu minęło 14 lat, ale – jak to z przykrością obserwujemy - ówczesny błąd tarnowskich radnych nadal jest medialnie powielany. I to powielany w Tarnowie, ze szkodą dla nas wszystkich, ale przede wszystkim ze szkodą dla pamięci o bohaterach chlubnych wydarzeń sprzed ponad stulecia.
Nasz apel nie oznacza, że nie doceniamy historycznej roli tarnowskiego samorządu, a osobiście burmistrza Tadeusza Tertila, na drodze do niepodległości. Są to jednak zasługi wcześniejsze i głównie symboliczne. Stworzyły one w Tarnowie wyjątkowo piękną, konsekwentnie patriotyczną aurę ale nie miały bezpośredniego związku z wydarzeniami pamiętnej Tarnowskiej Nocy Niepodległości.
Dlatego też zaproponowaliśmy Przewodniczącym Rady Miejskiej i Rady Powiatu, rozpoczynanie w przyszłości świątecznej celebry od uroczystej sesji obu samorządów, przypominającej niepodważalne zasługi samorządowców sprzed wieku, ale nie w Dniu Pamięci o Zwycięskim Zrywie, czyli 30 października.
Wspólna sesja w Ratuszu, dziś ciągle dominująca w zapowiedziach i relacjach medialnych z celebry święta, powinna się odbywać kilka lub kilkanaście dni przed tą datą, stanowiąc preludium lub inaugurując świąteczne obchody ale jednocześnie uwalniając przestrzeń do zaakcentowania roli tych, którym w największym stopniu zawdzięczamy tytuł "Pierwszego Niepodległego". Bo ten tytuł Tarnów zawdzięcza nie deklaracjom radnych, a pionierskim czynom podjętym w nocy z 30 na 31 października 1918 roku przez uczestników zwycięskiego antyaustriackiego przewrotu.
Inf.: Fundacja Pro Patria Semper, organizatorzy Festiwalu Niepodległości
