Małopolska jest przygotowana do działań związanych z ewentualnością wystąpienia zdarzenia radiacyjnego. W ocenie ekspertów ryzyko jest niewielkie, niemniej poleciłem wszystkim służbom traktowanie tej sprawy jako procedury wynikającej z zarządzania kryzysowego, a zatem priorytetowo. Schemat dystrybucji jodku potasu został w Małopolsce opracowany i jest wdrażamy zgodnie z  dyspozycjami Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Ze względu na skalę działań, konieczne jest ścisłe współdziałanie wszystkich poziomów administracji, w tym szerokie zaangażowanie wójtów, burmistrzów i prezydentów jako szefów zarządzania kryzysowego na swoim terenie. Jesteśmy w stałym kontakcie, odbywają się kolejne wideokonferencje poświęcone temu tematowi. Całość działań jest koordynowana z poziomu Wojewódzkiego Centrum Zarządzania Kryzysowego – mówi wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Na briefingu prasowym uczestniczyła też dr hab. n. med. Elwira Przybylik-Mazurek – małopolski wojewódzki konsultant w dziedzinie endokrynologii.

Pełne wsparcie PSP

Pierwszym etapem dystrybucji tabletek jodku potasu było przetransportowanie ich z Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych do jednostek Państwowej Straży Pożarnej. Takimi głównymi punktami w Małopolsce były magazyny Komedy Wojewódzkiej PSP w Krakowie (Wojewódzki Ośrodek Szkolenia PSP w Krakowie) oraz Komendy Powiatowej PSP w Dąbrowie Tarnowskiej.

Do pierwszego z wymienionych punktów trafiło 3 442 000 sztuk tabletek jodku potasu, zaś do drugiego – 1 811 480, czyli łącznie 5 253 480 sztuk.

Następnie tabletki zostały rozdzielone ilościowo na poszczególne powiaty i rozwiezione transportem PSP do Komend Powiatowych/ Miejskich PSP. W Komendach Powiatowych PSP zasoby powiatów zostały rozdzielone na poszczególne gminy. Aktualnie dobiega końca etap rozwożenia tabletek do magazynów gminnych.

Tabletek starczy dla każdego, kto będzie ich potrzebował

Niezależnie od wskazanej liczby tabletek zabezpieczane są rezerwy. Wystąpiliśmy do RARS o dodatkowe 500 tysięcy sztuk. Przypominam, że tabletki będą dystrybuowane bezpośrednio do mieszkańców tylko w razie realnego zagrożenia. Odpowiednia ilość jodku potasu została zabezpieczona dla każdego, kto będzie tego potrzebował i zgłosi się do danego punktu na terenie swojej gminy – dodaje wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

Punkty Wydawania Tabletek Jodku Potasu w gminach

Aktualnie zatem tabletki jodku potasu są i będą przechowywane w magazynach należących do wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Gminy organizują na swoim terenie Punkty Wydawania Tabletek Jodku Potasu. Mogą to być przychodnie, szpitale, szkoły, bursy, internaty i inne lokalizacje wskazane przez gminy.

W Małopolsce, na chwilę obecną, jest wskazanych łącznie ponad 1,1 tys. punktów. Przykładowo w Krakowie zostało wytypowanych prawie 190 punktów, w Nowym Sączu – ponad 20 punktów, w Tarnowie – ponad 60, w Oświęcimiu – kilkanaście.

Dokładna ich lista będzie niebawem  opublikowana na stronie MUW oraz na stronach gmin i powiatów. Do połowy tygodnia gminy powinny przesłać do MUW ich finalną liczbę i lokalizację.

Jesteśmy w gotowości, ale obecnie nie ma zagrożenia

Jesteśmy przygotowani na różne warianty wydarzeń. Dziękuję prezydentom, burmistrzom, wójtom za zrozumienie tej sytuacji i sprawne przygotowanie systemu dystrybucji jodku potasu na terenie poszczególnych jednostek. Przypominam, że profilaktyczne przyjmowanie jodku potasu na własną rękę jest odradzane przez lekarzy i specjalistów. Jeszcze raz podkreślam, że obecnie nie ma powodów, aby rozpoczynać wydawanie jodku potasu obywatelom. Służby są w gotowości do natychmiastowego uruchomienia tego procesu. Na tę chwilę nie ma zagrożenia, obywatele mogą się czuć bezpiecznie. Sytuacja radiacyjna jest cały czas monitorowana przez Państwową Agencję Atomistyki i Centrale Laboratorium Ochrony Radiologicznej – podkreśla wojewoda małopolski Łukasz Kmita.

W przypadku wystąpienia mało prawdopodobnego, zdarzenia, jakim jest skażenie radiacyjne, służby państwowe natychmiast powiadomią wszystkich mieszkańców wszystkimi dostępnymi kanałami, czyli m.in. za pomocą alertu RCB. Wówczas rozpocznie się dystrybucja bezpośrednio do obywateli. Dystrybucja ta będzie maksymalnie uproszczona. Jeśli pojawi się rzeczywiste zagrożenie, jest oczywiste, że będzie się liczył czas. Osoby zgłaszające się do Punktów Wydawania Tabletek Jodku Potasu w gminach nie będą musiały legitymować się dowodem osobistym czy innym dokumentem. Każdy otrzyma taką liczbę tabletek, jak wskaże – dla siebie i dla swoich bliskich, z zaznaczeniem, ze dawkowanie musi się odbywać zgodnie z zaleceniami, inaczej może komuś zaszkodzić – tłumaczy wojewoda.

Sytuację radiacyjną na terenie Polski można sprawdzać na mapie aktualizowanej przez Państwową Agencję Atomistyki: https://monitoring.paa.gov.pl/maps-portal/

Z systemem monitorowania sytuacji radiacyjnej i bieżącymi działaniami podejmowanymi przez PAA można zapoznać się pod adresem:
https://www.gov.pl/web/paa/nowa-mapa-radiacyjna-polski-panstwowej-agencji-atomistyki

Znaczenie profilaktyki jodowej

Zastosowanie jodku potasu w dawce blokującej funkcję tarczycy jest standardowym działaniem prewencyjnym, przygotowanym i zatwierdzonym przez WHO oraz Międzynarodową Agencję Atomistyczną na wypadek incydentu nuklearnego. Należy jednak pamiętać o zagrożeniach, jakie mogą wynikać z nieuzasadnionego i niekontrolowanego stosowania tego preparatu. Nie można przyjmować jodku potasu na własną rękę i „ na zapas”, a w wątpliwych przypadkach należy zawsze skonsultować się z lekarzem. Dlatego nawet jeżeli istnieją wskazania do stosowania jodku potasu, nie zawsze można go stosować. Przede wszystkim nie można go stosować w przypadku uczulenia na którykolwiek składnik preparatu, także w przypadku, gdy występuje nadczynność tarczycy lub zaostrzające się pod wpływem jodu niektóre choroby np. opryszczkowe zapalenie skóry (choroba Duhringa) czy też zapalenie naczyń z hipokomplementemią. Należy unikać przyjmowania jodu w przypadku podejrzenia nowotworu tarczycy; co może zaburzać diagnostykę i leczenie - mówi dr hab. n. med. Elwira Przybylik-Mazurek, małopolski wojewódzki konsultant w dziedzinie endokrynologii.

Na Podkarpaciu

Wojewoda podkreśliła, że dystrybucja jodku potasu ma charakter prewencyjny. Są to działania rutynowe i przewidziane w przepisach prawa na wypadek ewentualnego wystąpienia skażenia radiacyjnego. W związku z potencjalnym wystąpieniem zagrożenia radiacyjnego MSWiA podjęło decyzję o rozpoczęciu procesu dystrybucji jodku potasu. To działanie ma charakter typowo prewencyjny. Zagrożenie w tej chwili nie występuje, niemniej jednak do przedostatniego ogniwa, czyli do gminnych punktów dystrybucyjnych jodek potasu w województwie podkarpackim już dotarł. Jego liczba dla naszego regionu jest wystarczająca. Mamy zabezpieczone ponad 3 mln 200 tys.  sztuk tabletek, które znajdują się aktualnie w ponad 880 punktach gminnych przeznaczonych do dystrybucji, przy czym liczba tych punktów nie jest zamknięta, podlega jeszcze aktualizacji. Przekazanie i dystrybucja do odbiorcy końcowego, czyli do mieszkańców regionu, będą mogły nastąpić dopiero po stosownym  komunikacie. Na ten moment zagrożenie radiacyjne nie występuje – powiedziała wojewoda.

Ewa Leniart dodała, że wraz z dystrybucją tabletek będzie przekazywana ulotka, która zawiera szczegółowe informacje na temat dawkowania preparatu (z materiałami informacyjnymi można zapoznać się tutaj).

W spotkaniu z mediami uczestniczył podkarpacki państwowy wojewódzki inspektor sanitarny dr Adam Sidor, który przekazał, że inspektor sanitarny – w ramach swojej struktury organizacyjnej – ma Oddział Higieny Radiacyjnej oraz laboratorium pomiarów promieniowania, jest organem doradczym wojewody, ale też współpracuje z Prezesem Państwowej Agencji Atomistyki.  Zaznaczył również, że sytuacja jest na bieżąco monitorowania i  na ten moment nie są notowane żadne przekroczenia.  

O aspektach medycznych profilaktyki jodowej mówił konsultant wojewódzki w dziedzinie endokrynologii dr n. med. Mariusz Partyka.

Każde zwiększenie radiacji w środowisku wiąże się zwykle ze zwiększeniem ilości izotopu jodu radioaktywnego. Jod jest taką substancją, która bardzo szybko rozprzestrzenia się w środowisku i jest on dodatkowo gromadzony w naszych organizmach, konkretnie w tarczycy, co może skutkować wzrostem ilości chorób nowotworowych tarczycy w przyszłości. Dlatego podjęto decyzję, żeby w takich przypadkach stosować profilaktykę jodową. Opiera się ona na podaniu dawki stabilnego pierwiastka jodu, który przed ekspozycją na jod promieniotwórczy blokuje tarczycę – powiedział dr Mariusz Partyka, który zaznaczył, że tabletkę należy przyjąć dopiero po sygnale od odpowiednich służb.

Jak informował w piątek (30.09) na konferencji prasowej wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Błażej Poboży, dla wszystkich, którzy zgodnie ze wskazaniami medycznymi powinni otrzymać jodek potasu, została zabezpieczona odpowiednia liczba tabletek, których przygotowano ponad 57 mln.

Inf.: Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie, Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie