W Wigilię Bożego Narodzenia 1914 r. w Łowczówku rozegrała się batalia, w której walczyli polscy żołnierze wcieleni do wojsk zaborców. Wielu z nich oddało swoje życie dla Ojczyzny. Tragedia były tym większa, że rodacy walczyli po dwóch stronach frontu Wielkiej Wojny.

Wojna rozciągała się nad całym naszym regionem. Dokładnie 100 lat temu prababcie słyszały za oknem huk armat i strzały karabinów. Było niespokojnie. Na wigilijnym stole, puste nakrycie mogło symbolizować brak mężczyzny, który właśnie podążył szlakiem zawieruchy wojennej.

24 grudnia w Łowczówku doszło do jednego z najważniejszych starć w I wojnie światowej. Armia austro-węgierska powstrzymała wojska rosyjskie. O znaczeniu bitwy świadczy też umieszczenie nazwy Łowczówek na tablicy przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. W każdej niemal wiosce pozostały slady tamtych dni - cmentarze wojenne.

Wcześniej, przed historyczną bitwą, utworzona I Brygada Legionów Piłsudskiego przeszła prawdziwy chrzest bojowy. W zastępstwie J. Piłsudskiego Brygadą dowodził w ramach armii austriackiej płk. Kazimierz Sosnkowski i płk. Rydz Śmigły. Miała ona za zadanie utrzymać front.

"To byli młodzi chłopcy - opowiada tarnowski historyk Antoni Sypek - dla wielu z nich to była pierwsza, bez mamy i taty, bez sióstr i braci, dziadków, wigilia w ich życiu. Sądzili, że święta spędzą w Nowym Sączu, w gościnnych domach mieszczan nowosądeckich, zanim wyruszą do kolejnej ofensywy. Tymczasem 22 grudnia poszli do ataku. Ta bitwa na Kopalinach, bitwy na sąsiednich góreckach nad Białą, gdzie okopani byli Rosjanie, przeszły do historii I wojny. Krótko mówiąc w samą wigilię 1914 r. doszło do największej od początku wojny bitwy".

Podczas działań wojennych zginęło 128 Polaków (w tym 38 oficerów). Ofiary bitwy znalazły spoczynek na specjalnie utworzonym cmentarzu, który znajduje się obecnie na Szlaku Frontu Wschodniego. Pochowano tu 80 Polaków, 162 Austriaków i 241 Rosjan. Cmentarz położony jest na wzgórzu Kopaliny (398 m), w pobliżu drogi Łowczów-Rychwałd. W dzień wigilijny, z dala od rodzin, ci którzy przeżyli, połamali się chlebem i życzyli lepszych dni, wolności. Tymczasem Święta Bożego Narodzenia upłynęły pod znakiem pocisków, bólu, krwi.


Łamanie chlebem - rekonstrukcja historyczna

Czytaj także:
Przebieg działań wojennych
Bitwa pod Łowczówkiem

Po stu latach w Łowczówku odbyły się obchody 100. rocznicy bitwy. W niedzielę 9 listopada miały miejsce uroczyste obchody XVI Zlotu Niepodległościowego.

Więcej: Setna rocznica bitwy pod Łowczówkiem .

Organizatorami wydarzenia byli lokalni patrioci oraz: Powiat Tarnowski, Gmina Pleśna, Gmina Tuchów.

19 grudnia 2014 roku na cmentarzu wojennym nr 171 w Łowczówku odbyła się druga uroczystość. Tym razem głównym organizatorem wydarzenia był Ministerstwo Obrony Narodowej, a wspierały go: Województwo Małopolskie, Powiat Tarnowski, Gmina Pleśna i Gmina Tuchów. W uroczystościach rocznicowych uczestniczyło wiele osób, m.in. wójt Pleśnej Józef Knapik, podsekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Maciej Jankowski, wojewoda małopolski Jerzy Miller, starosta tarnowski Roman Łucarz, członek Zarządu Powiatu Tarnowskiego Jacek Hudyma, burmistrz Tuchowa Adam Drogoś, przedstawiciele wojska, policji, strażacy i młodzież. Przybyli także licznie mieszkańcy gminy i powiatu tarnowskiego. Księża kapelani odmówili modlitwę ekumeniczną w intencji poległych żołnierzy. Odbył się także apel poległych i rekonstrukcja historyczna ?Wigilia w okopach?.

W Gimnazjum im. Bohaterów Bitwy pod Łowczówkiem w Pleśnej miało miejsce spotkanie wigilijne żołnierzy Wojska Polskiego. W spotkaniu uczestniczyli m.in. zastępca szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego Zbigniew Włosowicz, zastępca szefa Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych- Bożena Żelazowska, dyrektor departamentu Wychowania i Promocji Obronności płk Jerzy Gutpwski, przedstawiciele kierownictwa Ministerstwa Obrony Narodowej i Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Szkół Wojskowych, żołnierze wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych, z ramienia Terenowych Organów Administracji Wojskowej szef wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Krakowie płk Janusz Kurzyna, Wojskowy Komendant Uzupełnień w Tarnowie ppłk Zbigniew Skurnowicz. Na uroczystości obecni byli również Strzelcy ze Związku Strzeleckiego "Strzelec" O.S.W. JS 3059 Dąbrowa Tarnowska.

Do obchodów jubileuszu, największej bitwy w regionie tarnowskim, nie włączyło się oficjalnie miasto Tarnów. Należy zaznaczyć, że tarnowianie walczyli pod Łowczówkiem i w innych miejscach tego okresu. W Tarnowie jest cztery cmentarze z czasów Wielkiej Wojny, a groby legionistów znajdują się w Kwaterze Zasłużonych Starego Cmentarza.

Zobacz relację filmową z wydarzenia: https://www.youtube.com/watch?v=Ob6aX-p-MIQ



Źródła: powiat.tarnow.pl, tarnow.wku.wp.mil.pl, tarnow.gosc.pl, własne
Fotografie: Krzysztof Jasiński

Podobny artykuł: Spotkanie rocznicowe w Łowczówku

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł